المان های ایرانی در طراحی لباس

در زمان‌های قدیم، مردم کشورهای مختلف از لباس‌‌هایی استفاده می‌‌کردند که با شرایط فرهنگی و جغرافیایی آنها تناسب داشت. هرکدام از آنها المان‌های مخصوص به خود را داشتند. به همین دلیل استفاده مداوم آن در طول سال‌‌ها، باعث شد لباس‌‌های خاصی به عنوان لباس ملی آن کشور شناخته شود. اما رفته‌رفته در بیشتر کشورها استفاده از لباس‌‌های ملی جای خود را به لباس‌‌های مدرن داد و در نتیجه پوشش بیشتر مردم جهان شبیه یکدیگر شد. در تاریخ ایران همواره شاهد پوشش‌‌های متنوعی هستیم که اگرچه در هر دوره تفاوت‌‌هایی با هم دارند، اما الگوهای مشخصی همیشه در آنها ثابت بوده است. در انواع المان های لباس در ایران با گذر زمان و تغییر شرایط زندگی، در پوشش مردم هم تفاوت‌‌هایی به وجود آمد. تا جایی که امروزه پوشش مردم ایران هیچ شباهتی به آنچه که در گذشته خود داشته است، ندارد. در این مقاله در مورد المان های ایرانی در طراحی لباس بیشتر صحبت خواهیم کرد.

استفاده از لباس‌های مدرن و کاربردی، امری بدیهی و غیر قابل اجتناب است. اما در روزگاری که ارتباطات فرهنگی روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود، کشورهایی که دارای تاریخ کهن و قدمت فرهنگی هستند، سعی می‌کنند با بهره گرفتن از گذشته خود، از این دارایی‌ها به‌عنوان یک ابزار قدرت استفاده کنند. هر کشوری یک یا چند نوع المان خاصی در پوشاک دارد؛ در سال‌های اخیر توجه به لباس‌های محلی یا آنچه به عنوان لباس سنتی معرفی شده، بیشتر شده است. اما چگونه می‌توان از لباس‌ها یا نقش‌های سنتی استفاده کرد و هویت ایرانی را در همین لباس‌های مدرن نشان داد.

استفاده از المان های ایرانی در طراحی لباس

در ایران نیز مانند هر جای دیگر دنیا، لباس همیشه نقش ویژه‌ای داشته است. در کشوری بسیار گسترده که بیش از پنج هزار سال قدمت دارد، سنت‌های زیبا و انواع المان‌های سنتی و اسلامی در طراحی لباس‌ها، امروزه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. ما در این مقاله قصد داریم تا انواع المان های لباس ایرانی را بررسی کنیم.

انواع المان های سنتی ایرانی

همانطور که مطرح شد، ایران کشوری با فرهنگ غنی است و با توجه به قومیت‌های مختلف تفاوت المان‌ها در ایران زیاد و متنوع است؛ اما می‌توان گفت که از یک الگوی کلی برخوردارند. امروزه طرح‌های لباس‌های ایران باستان را به شکلی پیشرفته می‌توان در طراحی لباس‌های مختلف پیدا کرد. فلسفه‌ای که در لباس‌های ایرانی امروز به کار رفته است، علاوه‌بر کاربردی بودن، نقش زیبایی شناختی نیز دارد. اگرچه لباس‌های سنتی ایرانی در مناطق شهری پوشیده نمی‌شود، اما با تلفیق سبک‌های سنتی با مدرن می‌توان از فرهنگ غنی و المان های ایرانی اسلامی در طراحی لباس‌ها استفاده کرد.

لباس، از دوران باستان تا کنون، در سبک زندگی معاصر یک مسئله حیاتی بوده است. لازم به ذکر است که اعتقادات مذهبی نیز به عنوان یکی از عوامل موثر بر المان های لباس های اسلامی معرفی می‌شود. یک  لباس با طرح و نقش سنتی، بازتاب خوبی از تاریخ و فرهنگ ایران است؛ که خوشبختانه، امروزه نه تنها در بین سلیقه‌های مختلف ایرانی محبوب شده است، بلکه در سراسر دنیا المان های لباس ایرانی به یک شاخصه و طرح محبوب تبدیل شده است.

انواع المان های سنتی ایرانی در طراحی لباس

استفاده از طرح های گلدوزی شده با نقوش ایرانی، در طراحی لباس

استفاده از المان طرح‌های گلدوزی شده روی لباس، به یکی از زیباترین و خاص‌ترین نوع المان لباس‌های ایرانی است که زیبایی آن بسیار منحصربه‌فرد است. اما امروزه ممکن است گلدوزی، در مقایسه با پیراهن‌های چاپ دیجیتال که به صورت انبوه تولید می‌شود، کمی قدیمی به نظر برسد. اما هنوز هم یک انتخاب بسیار محبوب برای طراحی لباس‌ها محسوب می‌شود. اما دلایل زیادی برای انتخاب این نوع سبک وجود دارد برای مثال:

تنوع سبک های گلدوزی؛

به لطف فناوری مدرن، اکنون گلدوزی در رنگ‌های تقریبا بی‌حدوحصری وجود دارد و سبک های کاملا منحصربه‌فردی را امکان پذیر می‌کند.

ماندگاری طولانی؛

طرح‌های گلدوزی شده، کیفیت خود را برای چندین سال و بیش از چندین بار شستشو حفظ می‌کنند.

سبک‌های متفاوت و نامحدود.

به لطف فناوری، امروزه گلدوزی در رنگ‌های مختلفی وجود دارد و طراحی و گلدوزی سبک های کاملا منحصر به فردی را امکان پذیر می‌کند.

نقوش کاشی در طراحی لباس

استفاده از طرح و نقوش کاشی در طراحی لباس

الگوی پیچیده کاشی و سرامیک، با زمینه‌های آبی و رنگ‌های مختلف یکی از المان‌های زیبای لباس ایرانی است؛ که می‌تواند همان برداشت ناهموار را در پارچه یک لباس ایجاد کند. کاشی‌ها در انواع مختلفی از گذشته تا کنون وجود داشته‌اند؛ که رنگ‌های مختلفی را در خود منعکس می‌کنند. نقش‌های کاشی یکی از المان‌های زیبا در انواع لباس‌ها در ایران باستان بوده است. از این سبک، بسیاری از هنرمندان و طراحان لباس، از هزاره‌ها الهام گرفته‌اند و از طریق ادغام هنر در دنیای مد و طراحی داخلی، می‌توانند بهترین علاقه خود را به مناطق دیگر از منظر هنری، از جمله کاشی ارائه دهند.

استفاده از المان معماری ایرانی در طراحی لباس

در سال‌های اخیر، رابطه بین طراحی لباس و معماری ایرانی، قابل توجه‌تر شده است و ابزارهای مختلفی در تلفیق این دو هنر نقش داشته‌اند. استفاده از المان معماری در سبک لباس‌های ایرانی یکی از متدهای جدید محسوب می‌شود.

معماری مد از یک طرف و از طرف دیگر ایده‌ها و روش‌های مد مورد استفاده در معماری و همچنین تجربه موضوعات مشابه در هر دو حوزه هنری از ویژگی‌های آن ها است. بهره‌برداری از چنین نکات مشترکی در بین دو حوزه، ایده‌های متعارف و مفاهیم از پیش تعریف شده طراحی را به چالش می‌کشد و راه حل‌ها و تجربیات جدیدی را برای طراحان ارائه می‌کند. به‌طورکلی باید گفت، معماری نقش موثری در شکل دادن به مد و نگرش به طراحی لباس دارد.

معماری، فضاهایی را در اختیار ما قرار می‌دهد که در آن زندگی می‌کنیم و در آن کار می‌کنیم. مد هم ساخته شده است تا به ما هنر پوشیدن را هدیه کند. طراحانی که از سبک‌های معماری ایرانی برای انواع لباس‌ها استفاده می‌کنند، استفاده از المان معماری در طراحی سبک لباس‌ها به انسان این امکان را می‌دهد تا آنچه روی چوب و سیمان نقش می‌بندد را بر روی پارچه و لباس بیاوریم.

در روزگار فعلی، طراحان مد از ادغام عناصر معماری در طراحی لباس‌های خود استفاده می‌کنند. علائم برجسته مد که از معماری الهام گرفته شده است، شامل نسبت‌های اغراق‌آمیز و زاویه‌های منحنی و توجه خاص به ساخت و شکل‌ها است. برای ایجاد جلوه‌های سه‌بعدی و معماری، پارچه‌ها اغلب از طریق چین، تاشو و لایه‌بندی به منظور ایجاد جلوه نهایی دستکاری می‌شوند. هر طراحی، الهام معماری خود را برای پاسخگویی به سبک فردی خود تفسیر می‌کند. از فضای داخلی مسجد گرفته تا آسمان خراش‌ها و برج‌های پیشرفته، طراحان مد اغلب از معماری الهام می‌گیرند. به‌طورکلی، معماری و مد، اشتراکات زیادی دارند. آن‌ها همان فرهنگ را منعکس می‌کنند و زیبایی ظاهری را بالا می‌برند.

استفاده از انواع المان های ایرانی در طراحی لباس

انواع المان های ایرانی اسلامی و پوشیده

مدهای ترند شده با المان‌های پوشیده که امروزه بیشتر از هر زمانی در دنیای مد و فشن جای گرفته است، یکی از محبوب‌ترین المان‌های پوشاک برای بانوان نیز محسوب می‌شود. این شاخصه تنها به لباس زنان مسلمان محدود نمی‌شود و حتی برخی از زنان مسیحی و برخی از افراد که در مناطق سردسیر زندگی می‌کنند نیز از این نوع سبک و استایل بسیار استقبال کرده اند.

مد و پوشاک اسلامی هیچگاه به عنوان یک بازدارنده برای طراحان و عاشقان مد نبوده است. امروزه از این نوع پیدا سبک در انواع فشن شوها بسیار استقبال شده است و با توجه به نوپا بودن این نوع از المان لباس های ایرانی دارای محبوبیت بسیاری است.

انواع طراحی لباس با سبک‌های لباس محلی

کشور ایران به دلیل قدمت بالا و گذشته‌ای سرشار از فرهنگ غنی، از جمله کشورهایی است که در هر نقطه آن قومیت و فرهنگ منحصربه‌فردی را می‌توان دید. پوشش اقوام مختلف در ایران، از دیدنی‌ترین و جذاب‌ترین فرهنگ ها است؛ لباس‌های ایرانی با المان های سنتی محلی یکی از زیباترین نوع طراحی لباس است. لباس‌هایی که در مناطق مختلف ایران پوشیده می‌شود دارای المان‌های خاص خود است. می‌توان به چند نمونه از المان‌های سنتی لباس های محلی اشاره کرد مثلا: لباس‌ محلی بختیاری، لباس‌ محلی ترکمن، لباس‌ محلی آذربایجان، لباس محلی کردستان، لباس محلی بلوچستان، لباس‌های محلی جنوب و بندر که هر کدام از آنها المان‌های خاص خود را دارند.

به‌طورکل می‌توان گفت که در لباس‌های ایرانی، المان‌ها و شاخصه‌های متفاوت و جذابی به‌کار رفته است؛ که هر کدام برگرفته از فرهنگ غنی ایران است. هر کدام از این شاخصه‌ها دارای الگوهای منحصربه‌فردی است که قطعا هم برای هموطنان و هم مردم سراسر دنیا می تواند جذاب باشد. توجه به این المان‌ها می‌تواند کمک شایانی به بهتر دیده شدن و درست دیده شدن فرهنگ ایرانی کند.

ازاین‌رو طراحان لباس باید توجه بیشتری به این نوع از المان‌ها و شاخصه‌ها داشته باشند و همچنین با ترکیب و تلفیق این سبک‌ها با لباس‌های مدرن، سعی در ایجاد تفاوت با زمینه فرهنگی و همچنین ترغیب مردم به خرید این سبک‌ها داشته باشند.