امروزه انواع مختلفی از پارچه‌ها در صنعت نساجی و پوشاک وجود دارند و هرروزه نیز اسامی و نام‌های جدیدی از این حوزه به‌گوش می‌رسد. انواع پارچه‌های مختلف از حیث نوع بافت و دستگاه‌های موردنیاز برای تولید، با یکدیگر تفاوت دارند. عمدتاً نوع بافت پارچه به سه دسته بدون بافت (تنها با اتّصال و درهم‌رفتگی الیاف)، تاروپودی و حلقوی تقسیم می‌شود. در بافت تاروپودی، نخ‌ها به صورت منظّم، یک درمیان و بدون گره برروی یکدیگر قرار می‌گیرند. نخ‌هایی که در راستای عمودی و طول پارچه قرار دارند را تار و نخ‌هایی که به صورت افقی و عمود بر تار قرار دارند را پود می‌نامند. پارچه‌هایی همچون حریر، کرپ، ساتن و فاستونی دارای بافت تاروپودی می‌باشند و از آن‌ها برای دوخت انواع البسه همانند کت و شلوار، پیراهن و همچنین روتختی و غیره نیز استفاده می‌شود. در ادامه این مطلب به بررسی بافت حلقوی پارچه و آشنایی با آن خواهیم پرداخت.
بافت حلقوی پارچه چیست؟
پیشتر اشاره کردیم که پارچه‌ها دارای انواع بدون بافت، تاروپودی و همچنین بافت حلقوی می‌باشند. بافت حلقوی پارچه را با نام‌های گره‌ای و کشباف نیز می‌شناسند. پارچه‌های حلقوی از واحدهای کوچکی به نام حلقه تشکیل شده‌اند و بافت حلقوی از خمیده‌کردن یک بخش از نخ، به شکل حلقه و عبور این حلقه‌ها از داخل همدیگر تشکیل می‌شود.
به عبارت بهتر نخ دارای حلقه‌های متوالی است و هر حلقه از طرف دیگر خود، با حلقهای دیگر کشیده می‌شود، نهایتاً با درهم‌رفتن یک یا چند دسته نخ، بافت حلقوی بوجود می‌آید. دستگاه بافندگی حلقوی (پودی) اولّین بار توسّط ویلیام لی در کشور انگلستان اختراع شد. اساس کار این دستگاه مبتنی بر تولید حلقه و عبور آن‌ها از لابه‌لای یکدیگر بوده و سرعت آن نیز نسبت به روش بافت دستی، بسیار بیشتر بود.
تفاوت بافت تاروپودی با بافت حلقوی در چیست؟
در بافت تاروپودی، نخ‌ها با یکدیگر در تماس‌اند و از زیر یا روی یکدیگر عبور می‌کنند، بنابراین به دو دسته نخ تار و پود نیاز داریم. همین امر موجب می‌شود تا نخ‌های موجود در این بافت به سادگی از هم جدا نشده و بافت پارچه ازهم بازنشود. از طرفی، در بافت حلقوی، هر حلقهای، به حلقه‌های مشابه خود متصّل‌شده و با آن‌ها گره می‌خورد.
بنابراین نخ‌ها به یکدیگر فشرده نمی‌شوند و فضای بیشتری برای جابجایی دارند که همین امر موجب ایجاد حالت کشسانی برای پارچه، می‌شود. با این حال، اگر در این نوع بافت، انتهای آزاد نخ را بکشیم، حلقه‌های موجود در ساختار پارچه باز می‌شوند و اصطحالاً پارچه شکافته می‌شود. به علاوه، بافت حلقوی قابلیّت شکل‌پذیری خوبی دارد، بنابراین خواصّ مکانیکی آن در کاربردهای فنّی (نسبت به بافت تاروپودی) ضعیف‌تر است. بافت حلقوی پارچه، دارای انواع حلقوی پودی و حلقوی تاری می‌باشد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
انواع بافت حلقوی
بافت حلقوی تاری و حلقوی پودی در نحوه کار دستگاه و مکانیزم مصرفی پارچه با یکدیگر تفاوت دارند. حال، ویژگی‌ها و جزئیّات هریک از این انواع بافت حلقوی را بررسی می‌کنیم.
پودی
در بافت حلقوی پارچه به شیوه پودی، حلقه‌ها در راستای افقی تشکیل می‌شوند و اتصال آن‌ها به یکدیگر در یک سطر افقی، یک رج از بافت را ایجاد می‌کند. حلقه‌های سطر (رج) دوّم از میان حلقه‌های رج اوّل عبود داده می‌شوند و نهایتاً با اتصال عمودی حلقه‌های نخ در رج‌های مختلف، پارچه بافته می‌شود. به عبارت بهتر، اتّصال حلقه‌ها در راستای عمودی از رج‌های مختلف، یک ردیف از بافت را تشکیل می‌دهد. در این نوع بافت، می‌توان پارچه را تنها با یک بسته نخ تولید کرد امّا به‌منظور افزایش سرعت بافندگی می‌توان از حدودا ۱۹۲ بسته نخ به‌صورت همزمان برای تولید پارچه استفاده کرد.
نکته جالب توجه درمورد بافت حلقوی پودی آنست که پشت و روی پارچه با یکدیگر تفاوت دارند. بافت حلقوی پودی را می‌توان توسّط ماشین‌های حلقوی گردبافت و تخت‌بافت تولید کرد. این نوع بافت را با نام‌های کش‌بافی، تریکوبافی، کاموابافی و گردبافی نیز می‌شناسند.
تاری
پیشتر دیدیم که بافت حلقوی پودی می‌تواند عمل بافندگی را با استفاده از یک نخ، انجام دهد. امّا در بافت حلقوی پارچه به شیوه تاری، به یک دسته نخ با نام نخ‌های تار نیاز داریم. هریک از نخ‌های تار به تنهایی یک حلقه تشکیل می‌دهند و اتصال آن‌ها در راستای عمودی، یک ردیف از بافت را ایجاد می‌کند. نهایتاً یک سری ردیف عمودی متشکّل از حلقه‌های موازی بوجود می‌آید.
بافت حلقوی تاری از استحکام بالایی برخوردار است و نمی‌توان آن را نمی‌توان به سادگی شکافت. امّا قابلیّت کشسانی و انعطاف‌پذیری آن نسبت به بافت حلقوی پودی، کمتر است. بنابراین این نوع پارچه‌ها برای استفاده در کاربردهای فنّی مناسب‌ترند.
فاکتورهای مهم پارچه‌هایی با بافت حلقوی
با توجه برروی بخش کوچکی از این نوع پارچه‌ها می‌توان شیوه اتّصل حلقه‌ها به یکدیگر را مشاهده کرد. اتّصال عمودی و افقی این حلقه‌ها، ساختار و پیوستگی پارچه را به ارمغان می‌آورد. از طرف دیگر، این ساختار حلقوی با قابلیّت کشسانی خود موجب می‌گردد تا پارچه در مقابل کشش همانند فنر عمل کند و متلاشی نشود. برخی از فاکتورهای مهم و موثّر بر پارچه‌هایی با این نوع بافت عبارتند از:
رج و ردیف
اتّصال افقی حلقه‌ها، رج را تشکیل می‌دهد. به عبارت بهتر، هر رج امتداد حلقه‌هایی است که از یک نخ بوجود آمده است. از سوی دیگر حلقه‌هایی که در امتداد عمودی زیر یکدیگر قرار دارند، ردیف را تشکیل می‌دهند و هر ردیف، از حلقه‌هایی که توسّط یک سوزن بافته شده‌اند تشکیل می‌شود.
تراکم حلقه
به تعداد حلقه‌ها در واحد سطح (که عموماً برحسب تعداد حلقه‌ها در هر یک سانتی‌متر مربّع بیان می‌شود)، تراکم حلقه گفته می‌شود. این فاکتور فشردگی حلقه‌ها را مشخّص می‌کند. این میزان فشردگی هم در راستای طول و هم در راستای عرض پارچه تعریف می‌شود.
طول حلقه
طول نخی که در یک حلقه، بافته شده باشد را طول حلقه می‌نامند. این طول، یکی از مهمترین عوامل در کنترل خواص پارچه‌هایی با بافت حلقوی پودی است.
خصوصیّات پارچه‌هایی با بافت حلقوی
در این مقاله با انواع بافت پارچه ازجمله پارچه‌های بدون بافت، تاروپودی و حلقوی آشنا شدیم و خصوصیّات هریک از آن‌ها را نیز مورد بررسی قرار دادیم. در این میان بر بافت حلقوی پارچه تمرکز بیشتری داشتیم و انواع مختلف آن را نیز معرّفی کردیم. همچنین در نهایت، عوامل مهم در ساختار پارچه‌های حلقوی و اهمیّت آن‌ها را نیز عنوان کردیم. امیدواریم از مطالعه این مطلب لذّت برده باشید و همچنین اطّلاعات مفیدی کسب کرده باشید.
نظرات کاربران