شاید فرمان کشف حجاب در زمان پهلوی را بتوان نخستین چالش ایرانیان در ارتباط با پوشش سر دانست. قبل از آن در مستندهای تاریخی چنین اختلافی دیده نمی شود و یا اگر هم بوده است، میزان اهمیت و حساسیت بر روی آن کمتر از بحث کشف حجاب بوده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی مردم ایران در سال ۵۷ نیز این اهمیت و حساسیت بر مسئله حجاب افزایش یافت به گونه‌ای که در سال ۱۳۵۷ و یک ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی(ره) در سخنانی به وضعیت پوشش بانوان در ادارات دولتی انتقاد کرد و لازمه حضور زنان در وزارتخانه‌ها و ادارات را حفظ جهات شرعی دانست و اولین جرقه شکل‌گیری پوشش سر در جمهوری اسلامی زده شد.
محدوده پوشش سر
در قانون اساسی به محدوده پوشش و کیفیت آن به صورت مفصل پرداخته نشده است و با استفاده از قوانین اسلام در مورد حجاب تصمیم‌گیری می‌شود. اسلام در توصیف پوشش سر به بانوان مومن اینگونه توصیه می‌کند:
قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَى جُیُوبِهِنَّ
زنان مؤمن را بگو تا چشمها (از نگاه ناروا) بپوشند و فروج و اندامشان را (از عمل زشت) محفوظ دارند و زینت و آرایش خود جز آنچه قهرا ظاهر می‌شود (بر بیگانه) آشکار نسازند، و باید سینه و بر و دوش خود را به مقنعه بپوشانند
بخشی از آیه ۳۱ سوره نور
اولین قانون مرتبط با حجاب در جمهوری اسلامی
با همه این حساسیت‌ها تا سال ۱۳۶۲ هیچ قانونی در مورد حجاب و عفاف در کشور تصویب نشد و سرانجام ماده ۱۰۲ قانون تعزیرات به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در شرح این قانون آمده بود که: «زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند، به تعزیر تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهند شد.»
بر اساس این قانون تمامی بانوانی که در جمهوری اسلامی هستند، بدون در نظر گرفتن وضعیت تابعیت(ایرانی و غیر ایرانی) و دین و مذهب(مسلمان یا غیر مسلمان)، موظف به رعایت حدود حجاب در انظار عمومی و معابر شدند.
تصویب این قانون منجر به شکل‌گیری بخشی جدید در تاریخ پوشش بانوان ایران شد. در این مقاله به بررسی پوشش بانوان ایرانی پس از انقلاب اسلامی خواهیم پرداخت.
چادر
چادر یکی از نقاط اشتراک حجاب اسلامی و حجاب ایرانی است. همانطور که در مقاله‌های قبلی به آن پرداختیم، استفاده از پوشش سری مشابه چادر در ایران باستان و قبل از اسلام نیز رواج داشته است. در دستورات اسلامی نیز چادر(جلباب) یکی از پوشش‌هایی است که استفاده از آن برای بانوان توصیه شده است و به دلیل نوع قرارگیری آن بر روی سر آن را نماد حجاب اسلامی کامل می‌دانند.
بعد از انقلاب اسلامی و با افزایش استفاده از چادر توسط زنان، انواع مختلفی از چادر برای افراد و گروه‌های مختلفی از زنان طراحی و به بازار عرضه شد.
چادر ملی
این چادر برگرفته از چادر ساده ایرانی است، با این تفاوت که دارای آستین می‌باشد و آستین آن معمولا با حریر و منجوق‌دوزی تزئین می‌شود. جلوی این چادر می‌تواند باز باشد یا به وسیله‌ی زیپ و دکمه مخفی بسته شود.
چادر دانشجویی
این چادر نیز بی شباهت به چادر ساده ایرانی نیست. تنها تفاوت در شکاف هایی است که برای بیرون آوردن دست‌ها در آن وجود دارد. این شکاف‌ها بدون برهم زدن فرم چادر باعث می‌شود که بتوانید به راحتی از دست‌های خود برای گرفتن کیف و … استفاده کنید.
چادر جلابیب یا چادر جلباب
این چادر اولین چادری بود که ثبت ملی شد. این چادر به دلیل ویژگی‌هایش خیلی سریع طرفداران خاص خود را نیز پیدا کرد. از جمله ویژگی‌های این چادر می‌توان به زیپ آستین اشاره کرد که در هنگام وضو می‌توانست مورد استفاده قرار گیرد یا این که به گونه‌ای طراحی شده بود که حتی می‌شد بدون سرکردن روسری از آن استفاده کرد.
روسری
روسری نیز از جمله اجزای پوشش سر بانوان بعد از انقلاب اسلامی است. پارچه‌ای به صورت مربع
ی شکل که شاید بتوان آن را محبوبترین نوع پوشش سر در جمهوری اسلامی دانست چرا که بسیاری از خانم‌ها برای حضور در جامعه از
روسری به عنوان تنها پوشش سر خود استفاده می‌کنند. علاوه بر این زنانی که از چادر به عنوان پوشش سر استفاده می‌کنند نیز در زیر چادر خود از روسری به عنوان اصلی ترین جزء پوشش موهای خود استفاده می‌کنند.
مقنعه
مقنعه پوششی است که برای پوشاندن سر و گردن از آن استفاده می‌شود و تا پایین سینه را می‌پوشاند. این نوع پوشش در میان زنان اساسا بعد از شکل‌گیری جمهوری اسلامی ابداع شد. مقنعه به نسبت روسری حالت رسمی‌تری دارد، در زیر چادر مرتب‌تر باقی می‌ماند و در محیط‌های اداری، مدارس، سازمان‌های دولتی و دانشگاه‌ها بیشتر از آن استفاده می‌شود.
مقنعه نیز مانند چادر انواع مختلفی دارد که از پرکاربردترین آن‌ها می‌توان به مقنعه دانشجویی، مقنعه خبرنگاری، مقنعه چونه‌دار، مقنعه پفی و … اشاره کرد.
شال
شال جوان‌پسندترین مدل پوشش سر بعد از انقلاب اسلامی است. همه ما روزانه دخترها و زنان جوان زیادی را می‌بینیم که در پوشش سر خود از شال‌های رنگارنگ استفاده می‌کنند. جنس و رنگ شال متناسب با فصل و شرایط آب و هوایی تغییر می‌کند. مثلا در روزهای گرم سال از شال‌های نازک با رنگ روشن استفاده می‌شود در حالی که در روزهای سرد سال از شال‌های تیره و که گرم‌تر هستند، استفاده می‌شود.
نظرات کاربران