امروزه صنعت مد و پوشاک در ایران سمت و سویی اروپایی به خود گرفته و طراحان لباس در تلاش اند تا با الگو گرفتن از طراحان خارجی، مد لباس در ایران را به سمت فرهنگ غربی متمایل کنند. یکی از جشنواره‌ها که کمک بزرگی به صنعت مد و لباس ایرانی- اسلامی کرده است جشنواره مد و لباس فجر است. این جشنواره که فعالیت خود را از سال ۹۰ آغاز کرده است، امروزه تبدیل به مکانی برای فعالیت صاحب نظران مد و لباس ایرانی شده است.
مد
واژه مد در لغت به معنای سلیقه و روش است. کلمه مد، واژه ای فرانسوی است که در زبان‌های دیگر نیز کاربرد دارد. در اجتماع مد را جریان و روشی می‌گویند که بر اساس علاقه و ذوق یک جامعه، سبک زندگی افراد آن جامعه مثل لباس پوشیدن، غذا خوردن، معاشرت و …..را تغییر می‌دهد و تنظیم می‌کند. بنابراین می‌توان مد را به شکل زیر تعریف کرد:
تغییر سلیقه ناگهانی و زود به زود کل یا قسمتی از جامعه که منجر به مصرف کالایی خاص و یا انجام رفتاری خاص می‌شود.
البته امروزه اغلب واژه مد برای صنعت لباس به کار می‌رود. و این طراحان لباس در سراسر جهان هستند که با طراحی‌های خود، مدی را در نقاط مختلف جهان رواج می‌دهند. از منظر معنایی اصطلاح مد در زبان فارسی بار معنایی منفی پیدا کرده است و اگر مدی در جامعه رواج پیدا کند از اصطلاح باب شدن استفاده می‌کنند.
تاریخچه مد و لباس در ایران
وقتی از مد در صنعت لباس صحبت به عمل می‌آید، همه ما به یک باره به کشورهای اروپایی و برندهای مطرح خارجی فکر می‌کنیم و تقریبا هیچ یک از ما تاریخچه ای از مد در ایران را نمی‌دانیم.
مد و مدگرایی تقریبا از زمان قاجار و با سفرهای گسترده پادشان آن زمان به غرب آغاز شد. در آن زمان بود که درباریان و پادشاهان با سفر به کشورهای خارجی، با لباس آن‌ها آشنا شدند و همچنین دانشجویانی که در این کشور‌ها تحصیل می‌کردند نسبت به مد و لباس دید متفاوتی پیدا کرده بودند. البته این موضوع به این معنی نیست که در قبل از دوره قاجار زنان و مردان ایرانی اطلاعی در مورد فرهنگ پوشش غرب نداشتند. بلکه حتی قبل از سلسله قاجاریه نیز اطلاعات در مورد مد و نحوه پوشش در غرب وجود داشت ولی این اطلاعات محدود بود.
نقطه آغازین مد در ایران را می‌توان مهمانی ای که زن اول فتحعلی شاه برای آشنایی بیشتر با زن فرستاده بریتانیا به ایران ترتیب داده شده بود، دانست. الیزابت مک نیل، همسر جان مک نیل فرستاده بریتانیا به ایران در این مهمانی لباسی از جنس ساتن و به رنگ سفید که با چین‌های توری تزئین شده بود پوشیده بود. الیزابت بر روی این لباس، ردایی قرمز رنگ و از ابریشم به تن کرده بود که مطابق با استانداردها و مد روز آن زمان در ایران لباسی ساده به نظر می‌رسید. همین سادگی در عین زیبایی همسر فتحعلی شاه را مجذوب خود کرد و از همان زمان تغییرات در نحوه پوشش زنان دربار آغاز شد.
سال‌ها بعد و با آغاز سلسله پهلوی، الگو سازی و مد در ایران به اوج خود رسید. بعد از سفرهای رضا شاه به ترکیه و دیدار با آتاتورک و زنان بی حجاب، دستور کشف حجاب در میان زنان ایرانی صادر شد و به مردا نیز این دستور داده شد که از این پس باید به جای لباس‌های سنتی، کت و شلوار به تن کنند. بعد از ماجرا بود که روش پوشش در کلان شهر‌های ایران عوض شد و مد رنگ تازه تری در ایران پیدا کرد.
اولین طراح لباس ایرانی
زینت جهانشاه، دختر یکی از سرهنگ‌های دوره پهلوی، پس از ازدواج با یکی از افسران نظام، به سوییس رفت و در آن جا حدود یک سال هنر خیاطی و طراحی را آموزش دید. بعد از آن به پاریس که یکی از مراکز اصلی دنیای مد به حساب می‌آید رفت و مهارت‌های زیادی را فرا گرفت. بعد از آن و در سال ۱۳۲۱ به همراه همسرش به ایران بازگشت و در بدو ورود اقدام به افتتاح یک لباس فروشی و خیاط خانه در خیابان امیریه تهران کرد. از آنجا که جهانشاه اولین و تنها طراح ایرانی آن زمان بود، طراح‌های اون بسیار مورد استقبال خانم‌های ایرانی قرار می‌گرفت.
جشنواره مد و لباس فجر
تقریبا از سال ۶۱ بود که جشنواره فیلم فجر با دبیری حسین وخشوری شروع به کار کرد. سه سال بعد و در سال ۶۴، جشنواره موسیقی فجر با نام “جشنواره سرود و آهنگ‌های انقلابی” آغاز به کار کرد. اما همیشه جای خالی یک مکان برای عاشقان مد و لباس حس میشد. تا اینکه از سال ۹۰ و در دوره ای که سید محمد حسینی وزارت فرهنگ و ارشاد را بر عهده داشت، جشنواره مد و لباس فجر آغاز به کار کرد. این جشنواره با هدف ترویج پوشش اسلامی ایرانی، محلی برای گردهمایی صاب نظران حوزه کسب و کار و ترغیب دانش آموختگان این هنر برای وارد شدن به عرصه رقابتی هر ساله در میانه بهمن ماه برگزار می‌شود. جشنواره فجر چندسالی است که به عنوان مهم ترین رویداد مد و فشن در ایران شناخته می‌شود و بزرگترین طراحان و علاقه مندان صنعت مد و فشن در این جشنواره شرکت می‌کنند. این جشنواره در ابتدا در تالار وحدت، سپس در محل دائمی نمایشگاه‌های تهران و در آخرین دوره با همکاری شهرداری، در بوستان گفت و گو برگزار شد.
بخش‌های جشنواره مد و لباس فجر
این جشنواره از دو بخش کلی رقابتی و نمایشی تشکیل می‌شود. در بخش رقابتی، طراحان و علاقه مندان در رشته‌های مختلف با هم به رقابت می‌پردازند و از برندگان در آخر و در آیین اختتامیه این جشنواره تقدیر به عمل خواهد آمد.
موضوع جشنواره مد و لباس فجر
هر ساله توسط بنیاد ملی مد و لباس و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موضوعی به عنوان موضوع سال این نمایشگاه انتخاب می‌کند. موضوع آخرین دوره این جشنواره که در سال ۹۷ برگزار شد، نقش مکران بود که به منطقه مکران و پوشش سنتی مردمان آن خطه از ایران اشاره می‌کرد.
نهمین دوره جشنواره مد و لباس فجر
امسال در اواسط بهمن ماه نهمین دوره جشنواره مد و لباس فجر با موضوع “فر گلستان” و با تاکید و توجه بر پوشش محلی و سنتی دیار گلستان برگزار خواهد شد.
نظرات کاربران