مهتاب نوروزی ؛ استاد سوزن دوزی ایران

امروزه در ایران ارزش هنر و هنرمند پایین آمده و هنرمندان، خصوصا هنرمندان بومی همیشه معمولا فراموش می‌شوند. در میان هنرمندان بومی مهتاب نوروزی جز هرمندانی است که شاید اسم آن را نشنیده باشید. هنرمند و استاد هنر سوزن دوزی یکی از هنرمندانی است که با چراغی خاموش همواره به سوزن دوزی مشغول بوده است و هیچوقت هیچ خواسته ای از مسئولان نداشته است.

سوزن دوزی یکی از رودوزی‌های زیبا و سنتی ایران و هنری زیبا و کاربردی است. این هنر منحصر به بلوچستان است و به همین دلیل به این هنر بلوچ دوزی نیز می‌گویند. سوزن دوزی  جز صنایع دستی قدیمی در بلوچستان به حساب می‌آید و تاریخچه و قدمت آن به اوایل اسلام در بلوچ‌ها باز می‌گردد.

زندگی

مهتاب نوروزی زاده ۲۰ دی ماه ۱۳۱۲  مشهور ترین سوزن دوز بلوچستان ایران بود. او به واسطه هنری که در جوانی داشت بارها برای سوزن دوزی اشراف انتخاب می‌شد و نمونه کارهای اون در کاخ سعد آباد قابل مشاهده است.

مهتاب نوروزی از کودکی به این هنر مشغول بود و در شانزده سالگی استاد این هنر شد و در مجموع ۶۳ سال به سوزن دوزی مشغول بود. او سوزن دوزی را از مادرش یاد گرفته بود و به دیگران نیز یاد می‌داد جوری که همه دخترانی که سیستانی بودند و سوزن دوزی بلد هستند می‌دانند مهتاب نوروزی در روستای قاسم آباد زندگی می‌کرد.

مهتاب هیچوقت ازدواج نکرد و همیشه تنها بود.

وقتی خواستگار برایم می‌آمد یک تکه پارچه برمی‌داشتم و می‌رفتم توی یک اتاق سوزن‌دوزی می‌کردم. هیچ وقت هم عاشق نشدم چون آن زمان رسم نبود که شوهر را ببینی. فقط باید به حرف خانواده‌ات گوش می‌کردی اما من هیچ وقت دل به هیچ مردی ندادم! خانواده‌ام هم که وقتی فهمیدند دلم نمی‌خواهد ازدواج کنم دیگر کاری به کارم نداشتند.

او نزدیک به ۶۰ سال به سوزن دوزی مشغول بود تا زمانی که در ۴ سال آخر زندگی دچار دیسک کمر و آلزایمر شد و نتوانست به سوزن دوزی ادامه دهدو در خانه برادر زاده خودش؛ زینب نوروزی که خود اکنون استاد سوزن دوزی شده است زندگی می‌کرد.

مهتاب نوروزی در شامگاه جمعه ۲۴ تیرماه ۱۳۹۱ در زادگاهش روستای قاسم آباد در ۷ کیلومتری بمپور و در سن ۷۸ سالگی درگذشت.

آثار

اگر به کاخ سعد آباد رفته باشید لباس آبی و سفید سوزن دوزی شده ای را دیده اید که یک روز از آن فرح پهلوی بوده؛ این لباس را زنی سوزن دوزی کرده که همه عمر در سکوت، فقر و بدبختی زندگی کرد .

دست ساز‌های این هنرمند در نمایشگاه‌های داخل و خارج از ایران بارها به نمایش در آمده است. مهتاب هیچگاه برای خود سوزن دوزی نکرد ولی آثار او توسط فرح پهلوی همیشه مورد استفاده قرار می‌گرفت و اکنون بدون این که نامی از این هنرمند مطرح باشد از دست بافته‌های مهتاب نوروزی در کاخ سعد آباد استفاده می‌شود.

مهتاب نوروزی علاوه بر سوزن دوزی به آینه دوزی، رودوزی و دیگر هنرهای اینچنینی مسلط و سرآمد بود و تمامی دختران بلوچستان از هنرش بهره مند شدند.

تقدیرها

مهتاب نوروزی از وزارت ارشاد نشان درجه یک هنری گرفت. همچنین در سال ۱۳۸۶ فرهنگستان هنر از مهتاب نوروزی در برنامه از گنجینه‌های از یاد رفته تقدیر کرد.