همانطور که در قسمت اول این مقاله گفته شد، الیاف مصنوعی به دو گروه بازیافته و سنتتیک تقسیم می‌شود.
از انواع الیاف مصنوعی می‌توان به نایلون، استات سلولز و پلی استرها اشاره کرد.
رنگرزی الیاف مصنوعی
رنگرزی الیاف مصنوعی:
نایلون:
نایلون گونه‌ای پلیمر ترکیبی و پلی آمید است که نخستین بار در ۲۸ فوریه ۱۹۳۵ توسط والاس کاروترز در مرکز پژوهش دوپونت ساخته شد. نایلون یکی از پرکاربردترین پلیمرها در عموم است.
رنگرزی نایلون:
الیاف نایلون هر دو گروه انتهایی آمین و کربوکسیلیک اسید را در بر دارند و با انتخاب شرایط مناسب جهت رنگرزی یکی از آنها، مواد رنگرزی آنیونی یا کاتیونی می‌توانند جذب گردند. همچنین نایلون می‌تواند با مواد رنگرزی دیسپرس به سهولت رنگرزی شود. از این رو، تقریبا اکثر طبقات مواد رنگرزی نسبت به نایلون تمایل به جذب شدن دارند و از این جهت تعداد کثیری از مواد رنگرزی می‌توانند جذب نایلون شوند. به علاوه، این امکان نیز وجود دارد که اکثر رنگ همانندها را با خواص ثباتی بسیار خوب به وجود آورند.
استات سلولز:
سلولز تری‌استات یک ترکیب شیمیایی است. که جرم مولی آن متغیر می‌باشد. سلولز تری‌استات همچنین با نام‌های CTA و TAC نیز شناخته شده‌است که از ترکیب سلولز و انیدریک اسید یا یک منبع از استرهای استات مانند استیک اسید بدست می‌آید.
الیاف استات سلولز جزو الیاف هیدروفوبیکی (آب‌گریز) هستند که در صنعت نساجی به کار می‌روند در مقایسه با الیاف سلولزی و الیاف پروتئینی درخشندگی قابل ملاحظه‌ای دارند ولی دارای خاصیت جذب آب کمتری نسبت به الیاف طبیعی خواه سلولزی، خواه سلولزی اصلاح شده و خواه الیاف پروتئینی هستند. آزمایش نشان داده است که ویسکوز در مجاورت با آب در حدود ۳۵٪ تورم مولکولی حاصل می‌کند در صورتی که الیاف استات در همان شرایط ۶٪ تورم مولکولی دارد. ولی بالعکس الیاف استات در مجاورت با حلال‌های آلی به مقدار قابل ملاحظه‌ای متورم می‌شود در صورتی که این امر در مورد الیاف سلولزی صادق نیست. شاید دلیل این امر ماهیت آلى الیاف استات باشد.
رنگرزی استات سلولز:
مولکول‌هایی که پایه اولیه استات را تشکیل می‌دهند، همان ماده اولیه‌ای می‌باشد که برای تهیه ویسکوز به کار می‌رود، سلولز استیله شده و تبدیل به استات می‌شود. معمولا عمل استیله کردن به این صورت انجام می‌شود که ابتدا بر روی چوب یا پنبه عمل کی یر بویلینگ (Keir boiling) انجام می‌دهند، یعنی در دستگاه اتوکلاو در مجاورت با سود چوب یا پنبه را به مدت چهار ساعت پخت می‌دهند.
رنگرزی الیاف مصنوعی
پلی استرها
پلی‌استر گونه‌ای از پلیمرها می‌باشند که دارای گروهای استر می‌باشند. به عنوان ماده‌ای خاص معمولاً به پلی اتیلن ترفتالیت یا پی ای تی گفته می‌شود. پلی‌استرها شامل مواد شیمیایی حاصل از واکنش‌های طبیعی مانند آنچه در کاتین پوسته گیاهان وجود دارد و نیز از سنتزهای پلیمریزاسیون پله‌ای همانند پلی بوتیرت می‌باشند. پلیاسترهای طبیعی و برخی از پلیاسترهای مصنوعی قابل تجزیه زیستی می‌باشند، ولی این خاصیت شامل بیشتر پلیاسترهای حاصل از سنتز نمی‌شود. با توجه به ساختار پلیاسترهای ممکن است ترموپلاستیک یا ترموست باشند. پلی‌استرهایی هم وجود دارند که قابلیت حل شدن در سختی سازها را دارند ولی بیشتر پلی‌استرها ترموپلاستیک می‌باشند.
رنگرزی پلی استرها
به علت ساختار متراکم و بسته الیاف پلی استرها و همچنین عدم وجود گروه‌های با قابلیت دریافت رنگینه ،رنگرزی این الیاف بشر ساخته ،عملا فقط با رنگینه‌های دیسپرس امکان پذیر می‌باشد.
نظرات کاربران