استان هرمزگان جنوبی‌ترین استان کشورمان است که در سال حل خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته است. این استان از ۱۴ جزیره و ۱۳ شهرستان تشکیل شده است که اقوام مختلفی همچون فارس، بلوچ و عرب در آن سکونت دارند.
از لحاظ نوع گویش مردمان استان هرمزگان به سه دسته تقسیم می‌شوند: بخشی از آنها گویش بندری دارند، در نواحی شرقی مانند جاسک، زبان بلوچی رواج دارد و در نواحی غربی و جزایر ایرانی خلیج فارس زبان عربی رایج است.
پوشش و پوشاک اهالی استان هرمزگان نیز در میان اقوام ایرانی خاص و منحصر به فرد است. در این مقاله قصد داریم تا اجزای پوشش سر باتوان هرمزگانی را بررسی کنیم.
اورنی
اورنی یکی از انواع پوشش سر بانوان هرمزگانی است. در این روسری از تزئینات مختلفی مانند گل‌های بته جقه‌ای، گل بادامی و … استفاده می‌شود و در جلوی صورت و سطح داخلی آن با استفاده از نخ‌های نفره‌ای و طلایی و پولک و گلابتون، گلدوزی می‌شود.
این روسری از پارچه‌های حریر با شیفون در رنگ‌های شاد و زنده همچون سبز، قرمز و با لباس‌ای نارنجی، زرشکی و آبی دوخته می‌شود.
استفاده از این روسری نسبت به جلبیل‌ها،
زنان هرمزگانی اورنی را به دور صورت و سر خود پیچیده و قسمتی از آن را بر روی سینه رها می‌کنند که به آن کول گفته می‌شود.
برقع
جنس برقع از پارچه کتان است و برای قسمتی از آن که بر روی بینی قرار می‌گیرد از مقوا یا چوب باریک درخت خرما استفاده می‌شود. از ویژگی‌های جالب برقع مفهوم داشتن رنگ و طرح است.
به عنوان مثال می‌توان از طرح برقع تشخیص داد که فرد متعلق به چه شهر، طایفه و منقه‌ای از استان هرمزگان است و یا اینکه صاحب آن مجرد و یا متاهل است. مثلا خانم‌های جوان متاهل و تازه عروسان از برقع‌هایی به رنگ قرمز استفاده می‌کنند و برقع زنان متاهل جوان به رنگ نارنجی است و خانم‌های سالخورده و زنان بیوه از برقع‌های مشکی استفاده می‌کنند.
چادر بندری
یکی از متفاوت‌ترین چادرها در سراسر کشور چادر زنان هرمزگانی معروف به چادر بندری است. علت این تفاوت هم طرح رنگ و نوع پارچه‌ی متفاوت آن است. رنگ این چادرها معمولا خاکستری مایل به آبی یا قهوه‌ای خردلی است و پارچه آنها معمولا از هند و پاکستان وارد کشور می‌شود.
پارچه‌هایی که امروزه زنان هرمزگانی مورد استفاده قرار می‌دهند عبارت هستند از: شیله، شیله نیم‌طاقه شیله بند زرد، شیله بند سبز، شیله نیم فاق براق، اطلس، کیش، ویل، ژورژت، سوفون، ویل لندنی، ویل گل ابریشمی و ….
این چدرها معمولا به دو شیوه بسته می‌شود. در شیوه لا نیم لا، یک گوشه از چادر را با دست بر روی دوش می‌اندازند و طرف دیگر آزاد است و در روش کول زدن، یک طرف چادر را دور سر می‌پیچند و گوشه آن را در ناحیه گوش رها می‌کنند.
لیسی
لیسی یکی از شال‌هایی است که زنان هرمزگانی از آن استفاده می‌کنند. این شال که معمولا با رنگ‌های شاد و روشن تهیه می‌شود، بیشتر در فصل تابستان مورد استفاده زنان بندری قرار می‌گیرد. زنان استان هرمزگان این شال را که نخی بوده و جنس آن از نوع وال است در هنگام کار یا مهمان‌داری استفاده می‌کنند.
جلبیل
جلبیل که نام دیگر آن توری است، از پارچه توری سیاه رنگی به ابعاد ۲ در ۱ متر تشکیل شده است و در زمان قدیم دختران هرمزگانی به عنوان روسری بر روی لچک می‌بستند. از میان جلبیل‌های مشهور بندری می‌توان از کلیبیچی، گروگیچی، جزیره‌ای، گزین، دریا، توری ابریشمی، ملافه‌ای و شیله کویتی نام برد.
برای تزئین جلبیل از هنر خوسدوزی استفاده می‌شود و از پارچه‌هایی با رنگ‌های سفید، سبز و زرشکی استفاده می‌شود و نقوش آنها نیز ستارگان ۶، ۸ یا ۱۲ پره است. نوع دیگری از نقش نیز به نام گل شاهینی است که از تصویر یک شاهین در آن استفاده شده است. این پوشش سر به دلیل زیبایی در مراسم‌های عروسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
لچک
لچک نوعی کلاه است که در گذشته‌های دور یکی از پوشش‌های رایج مردم ساحل‌نشین هرمزگان خصوصا مناطقی مانند میناب و بندرعباس بوده است. این کلاه برای زیبایی و به عنوان یک پوشش سر زینتی بر روی جلبیل قرار می‌گیرد.
نظرات کاربران