ترکمن‌ها یکی از بزرگترین اقوام در آسیای میانه به شمار می‌روند. بیشتر افراد این قوم در ترکمنستان، بخش‌هایی از افغانستان و در ایران سکونت دارند. جمعیت اقوام ترکمن ایران در حدود ۱.۵ میلیون نفر است که بخش عمده‌ای از آنها در استان گلستان و در منطقه معروف به ترکمن صحرا زندگی می‌کنند. بیشتر ترکمن‌ها چه در ایران و چه در سایر کشورها مسلمان و سنی مذهب هستند و به زبان ترکی نیز صحبت می‌کنند. چاودر، ارساری، آل علی و قره نیز از معروفترین طایفه‌های آنها به شمار می‌آیند.
در مقاله قبلی با انواع پوشش سر زنان ترکمن آشنا شدیم. در این مقاله سعی خواهیم کرد تا نگاهی گذرا به دو جزء مهم پوشش زنان ترکمن یعنی تن پوش و پاپوش بیندازیم.
پارچه لباس زنان ترکمن
جنس اصلی پوشاک سنتی ترکمن‌ها معمولا از پوست حیوان، کتان، پنبه و ابریشم است. البته معمولا لباس‌های زنان از ابریشم تهیه می‌شود. ابریشمی که خودشان تهیه می‌کنند. آنها ابتدا کرم ابریشم پرورش می‌دهند و پس از آن پیله ابریشم را به نخ تبدیل می‌کنند. در مرحله آخر تهیه پارچه نیز با استفاده از رنگ‌های طبیعی مانند دانه انار، پوست انار و … ابریشم را رنگ می‌کنند.
پوشاک زنان ترکمن
دوخت پوشاک زنان ترکمن بسیار ساده است ولی تزئینات زیادی بر روی آن صورت می‌گیرد. همچنین تنوع زیادی در پوشاک زنان ترکمن وجود دارد به گونه‌ای که می‌توان لباس‌های زنان ترکمن را به چهار دسته زیر تقسیم کرد:
- لباسی که از آن در منزل استفاده می‌شود.
- لباس کار که از آن برای کارهایی که به عنوان وظیفه به زنان ترکمن محول می‌شود، استفاده می‌کنند.(کارهای کشاورزی و پخت نان)
- لباسی که بیرون از محیط خانه از آن استفاده می‌کنند.
- لباسی که در مهمانی‌ها و مراسم‌های رسمی از آن استفاده می‌شود.
اجزای پوشش بانوان ترکمن
پوشش بانوان ترکمن به چهار دسته کلی زیر تقسیم می‌شود:
- پوشش سر
- تن پوش
- شلوار
- پاپوش
پاپوش زنان ترکمن
پوشش پای زنان ترکمن از دو جزء اصلی جوراب و کفش تشکیل می‌شود.
کفش زنان ترکمن
یکی از ویژگی‌های جالب کفش زنان ترکمن پنجه‌ی پهن و پاشنه‌های سه گوش آن هاست. جنس این کفش‌ها نیز از چرم خام است و به آن کویش یا آیاق قاب می‌گویند. برای تزئین کویش از گلدوزی استفده می‌کنند.
جوراب بانوان ترکمن
جوراب بانوان ترکمن که معمولا توسط خود آنها بافته می‌شود از جنس پشم و ابریشم الوان است.
تن پوش زنان ترکمن
برای پوشیدن بدن بانوان ترکمن از لباس‌هایی با ظاهرهایی کاملا متفاوت مانند کوینک، قوشاق، چابیت، چاروود یا جبه، چکمن، بوقو و نیم تنه استفاده می‌شود.
کوینک
این پیراهن که معمولا از جنس ابریشم و به رنگ قرمز است، از چهار قسمت اصلی تشکیل می‌شود: ۱. یقه، ۲. ینگ یا آستین، ۳. یان یا پهلو و ۴. آسیری یا دامن.
از لحاظ بلندی این از گردن تا پای زنان را می‌پوشاند.
قوشاق
قوشاق در واقع همان کمربند بانوان است که جنس آن از ابریشم بوده و وظیفه کوتاه کردن قد لباس بانوان را برعهده دارد تا در هنگام کار دست و پای آنها را نگیرد. بر اساس عقیده ترکمن‌ها نوعروسان باید قوشاق سبز را به کمر ببندند تا او را از چشم زخم حفظ کند.
چابیت
چابیت در واقع قبا یا بالاپوشی است که جنس آن معمولا از مخمل یا ابریشم است. همچنین قسمت جلویی آن باز است و در داخل آن تزئینات انجام می‌شود.
چاروود
چاروود پوششی مانند پالتو است که از پارچه مخمل دوخته می‌شود و در زمستان و مهمانی‌ها به تن می‌کنند.
چکمن
لباسی پشمی است و در دو نوع «اینچه چکمن» و «یوغین چکمن» دیده می‌شود.
بوقو
نوعی یقه است که برای پوشاندن گلو از آن استفاده می‌شود. این یقه معمولا با آویزهای مختلف و همچنین یک وسیله تزئینی به نام گنجوگ تزئین می‌شود.
نظرات کاربران