امروزه حجاب به عنوان پوشش مو با پارچه، تنها جنبه مذهبی ندارد و انتخابی است برآمده از مد و زیبایی شناسی. با بررسی تاریخچه دستمال سر بانوان، تحولات این پارچه های رنگارنگ و زیبا را بیشتر بشناسیم. با بامیلو بلاگ همراه باشید.
روسری، دستمال سر و یا هر چیز دیگری که موی سر را بپوشاند، در ابتدا پدیده ای مذهبی بوده که استفاده از آن تقریباً در تمامی ادیان ابراهیمی به چشم می‌خورد. اما طی سالیان اخیر استفاده از پوشش سر با دستمال سرهای مختلف و با سبک های متفاوت، دیگر مختص مذهب یا کیش خاصی نیست. این پوشش، تبدیل به مدی فراگیر و متنوع شده که صحنه های مد زیادی را به خود اختصاص داده است.
تاریخچه حجاب یا روسری در ادیان مختلف
نخستین نشانه های ثبت شده از حجاب یا پوشاندن موی سر با پارچه، مربوط به قرن سیزدهم پیش از میلاد مسیح است که در توضیح آن آمده این کار مختص زنان طبقه اشراف بوده و زنان طبقه فرودست و یا کسانی که شهرت خوبی نداشتند، از آن منع شده و در صورت انجام چنین کاری، قطعا مجازات می‌شدند.
سالها پیش از آن نیز در یونان باستان، روم، رم شرقی و ایران نیز پوشش موی سر بانوان به عنوان نمادی از طبقه اجتماعی ای که به آن تعلق داشتند، مطرح بوده است. در حقیقت این پوشش، بعدها به شکل نمادی از ادیان ابراهیمی متداول شده و در مناطق تحت تاثیر این ادیان، به وفور به چشم می‌خورد.
آیین های یهودی و مسیحی نیز در ابتدایی ترین سنت خود، حجاب و پوشش را به عنوان نمادی از تقوا و پارسایی به کار می‌گرفتند. به عنوان مثال در آیین یهود، از زنان خواسته می‌شد تا پس از ازدواج، موی خود را بپوشانند. این امر هنوز هم در برخی جوامع یهودی به چشم می‌خورد.
در آیین مسیحیت، پوشاندن موی سر برای زنانی که قصد ورود به کلیسا را داشتند، یک الزام محسوب می‌شد. همچنین، شاخص ترین تصویر زنانه در مسیحیت که تمثال مریم مقدس است، چه در نقاشی ها و چه در مجسمه ها، همیشه سری پوشیده دارد. امروزه، قانون پوشاندن موی سر به هنگام ورود به کلیسا به ویژه در میان کلیساهای ارتودوکس هنوز هم رواج دارد.
با ورود اسلام به شبه جزیره عربستان در قرن هفتم میلادی، رسم زنان عرب در پوشاندن سر نیز تبدیل به یکی از اصلی ترین قواعد دین اسلام شد. در همین زمان، زنان اروپایی از پوششی شبیه به مقنعه استفاده می‌کردند که علاوه بر موی سر، گردن و چانه را نیز می‌پوشاند و نمادی از شرافت و اشرافیت بود. اما این پوشش کم کم و در اواخر قورن وسطی، تبدیل به پوششی برای زنان طبقه فرودست جامعه شد.
جوامع مسلمان همچنان به استفاده از روسری ادامه دادند. اما آنچه که قابل توجه است، این است که واژه حجاب که در قرآن آمده است، تنها مختص زنان نیست و مفهوم لباس مناسب و معطوف به مفهوم حیا، هم برای زن و هم برای مرد توصیه شده است. با این حال، زنان مسلمان با پوشاندن موهای سر خود بوسیله روسری، شال یا هر پارچه دیگری که بدین منظور استفاده می‌شود، هم معیارهای مذهبی خود را پاس می‌دارند و هم از جنبه زیبایی این پارچه ها استفاده می‌کنند.
به مرور زمان و به ویژه در سالهای اخیر که صنعت مد از صنعتی محلی فراتر رفته و بازارهای جهانی با گستره فرهنگی و قومی بدون مرز را تحت تاثیر خود در آورده است، استفاده از روسری های مختلف یا پوشش روی سر نیز تبدیل به یکی از مواردی شده است که فارغ از اعتقادات مذهبی افراد انجام می‌گیرد. تا بدانجا که برخی برندها انواع و اقسام روسری ها و دستمال های سر را تولید کرده و برخی حتی به طور اختصاصی متمرکز بر مد و طراحی این پوشش هستند. بد نیست با هم نگاهی به یکی از پرطرفدارترین برندهای طراحی و تولید دستمال سر بیندازیم که نوآوری و هنر طراحی را در هم آمیخته است.
دستمال سرهای افریقایی؛ طراحی در بروکلین، استفاده در تمام دنیا
چهار سال پیش، «ننا استلا» (Nnenna stella) در یکی از رستوران های بروکلین نیویورک سیتی، پیشخدمت بود. پیشخدمتی خسته و ناراضی که تصمیم گرفت به سفری اکتشافی برود تا هم کمی استراحت کند و هم به تجربیاتی برسد که در شغل قبلی اش، دست یافتن به آنها برایش غیر ممکن بود. همچنین دوست داشت دست به کاری خلاقانه بزند تا توانایی های خود را به خوبی بروز بدهد. ناگهان پاسخی به ذهنش رسید که چندان ربطی به وضعیت کنونیش نداشت: با یک روسری راه راه و طرحدار که قبلاً خریده بود، شروع به طراحی دستمال سری به سبک دستمال سرهای آفریقایی کرد. برای این کار سعی کرد از آنچه که در اینترنت و گوگل در مورد استایل آفریقایی موجود بود، کمک بگیرد؛ اما خیلی زود فهمید که چیز چندان قابل توجهی در این زمینه وجود ندارد. پس دست به کار شد تا کاری جدید انجام دهد.
به امروز برمی‌گردیم: استلا پایه گذار «رپ لایف» (The Wrap Life) است؛ فروشگاهی آنلاین برای دستمال سرهای رنگارنگی که با استفاده از پارچه های نفیس دستچین شده از مراکش و غنا طراحی شده اند.
استلا به مجله «گلامور» (Glamour) می‌گوید: «یک دگرگونی خاص و جادویی در پوشیدن دستمال سر وجود دارد که نمی‌توانم توصیفش کنم.» او تقریباً با هر استایلی دستمال سر خود را به سر دارد، از لباس های راحت و خودمانی گرفته تا لباس های مجلسی و بسیار شیک. او می‌گوید: «با به سر بستن یکی از این دستمال ها، حس پادشاهی به شما دست می‌دهد و احساس تازگی خواهید کرد. پارچه ای بی نهایت زیبا را به دور موهایتان بسته اید و ممکن است حتی حس کنید آدم دیگری شده اید.»
استلا متولد آرکانزاس (Arkansas) است؛ جایی که به گفته خود او، هیچ کس از دستمال سر استفاده نمی‌کرده و همه علاقه داشتند موهایشان را آزاد بگذارند. او معتقد است تغییر مکانش به بروکلین موجب تغییر دیدگاه و ایجاد چنین انگیزه ای در او شد؛ در همین شهر بود که نه تنها شروع به بستن دستمال سر کرد، بلکه از آن به عنوان یک تزئین خلاقانه هم استفاده می‌کرد. به علاوه، او بر این باور است که دستمال سر، بیش از آنکه کاربردی باشد، یک نماد فرهنگی است. برای بسیاری از کسانی که از آن استفاده می‌کنند، این دستمال تزئینی به مثابه پیوندی با یک فرهنگ یا میراثی از گذشته است. استلا می‌گوید: «حس تعلق و غرور با خود به همراه می‌آورد، حتی اگر تبار واقعی آن را ندانید.»
اما تمام هدف استلا از چنین پروژه ای، ارائه آن چیزی نیست که خود او به آن علاقه دارد. بلکه او از این طریق به دنبال ایجاد فضا و بستری است که در آن، زنان سیاهپوست بتوانند از طریق عکس های خیره کننده و جذاب، بروشورهای رنگارنگ و ویدیوهای متفاوت تبلیغاتی مربوط به این برند، جایی برای خود در دنیای تبلیغات باز کنند. به عنوان مثال، اخیراً برای مجموعه دستمال سرهای تک رنگ خود که به رنگ های تک و روشن هستند، از «جسیکا ویلیامز» (Jessica Williams) استفاده کرده که یک کمدین سیاهپوست است.
او از این طریق و با استفاده از عکس های زیبایی که از مدل های خود می‌گیرد، می‌خواهد به زنان رنگین پوست نشان دهد که با داشتن پوست تیره، لب های کلفت و بینی گوشتالو هم می‌توان زیبا بود. او می‌گوید: «فکر می‌کنم به همین خاطر است که همه این عکس ها و تبلیغات را دوست دارند، چرا که خودشان را در این عکس ها می‌بینند و می‌شناسند.» به نظر می‌رسد همین ایده در یافتن و برقراری ارتباط موثر با مشتریانش، کارآمد بوده است: از آغاز به کار در سال ۲۰۱۴، این برند ۱ میلیون دلار درآمد داشته است. در حال حاضر تنها مشکل جدی ای که استلا با آن رو به روست، نگهداری و انبار کردن این دستمال سرهاست.
استلا بر این نکته تاکید دارد که دستمال سرهای او، متعلق به همه نژادها و اقوام است. در حقیقت او معتقد است که در سرتاسر دنیا، از روسیه گرفته تا سنگاپور، طرفداران خاص خود را دارد و می‌گوید: «ایمیل های متعددی از کسانی دریافت کرده ایم که نه آمریکایی هستند و نه آفریقایی. درست است که نزدیک شدن به فرهنگی دیگر کمی ترسناک است، اما من بر این باورم که هر کس می‌تواند هر چیزی که دلش بخواهد بپوشد. این یک تصمیم شخصی برای بانوان است و من فکر می‌کنم اگر آنقدر اعتمادبنفس دارید که آفریقایی نباشید، اما یک پارچه افریقایی را به موهای خود بپیچید، فوق العاده هستید. ما از تمامی بانوان با آغوش باز استقبال می‌کنیم.»
او امیدوار است روزی ببیند که هنرمندان مشهور نیز از دستمال سرهای او استفاده می‌کنند، چرا که به گفته خودش، از دیدن زنانی که در بروکلین دستمال سرهای او را به سر بسته اند، واقعاً به وجد می‌آید.
منبع: وبلاگ بامیلو
نظرات کاربران